Hægir verulega á fólksflutningum til landsins enda framboð af starfsfólki nægt

Samkvæmt könnun Gallup á meðal 400 stærstu fyrirtækja landsins eru einnig vísbendingar um minni spennu á vinnumarkaði. Stjórnendur sem telja skort vera á starfsfólki hjá sínu fyrirtæki eru nú um 23% sem er talsvert lægra hlutfall en undanfarin misseri. Til að mynda náði þetta hlutfall hæst í 56% á þriðja ársfjórðungi 2022.  Í byggingageiranum virðist vera mestur skortur á starfsfólki, en þar telja 48% stjórnenda vera skort á starfsfólki hjá sínu fyrirtæki. Næstmestur er skorturinn í ýmissi sérhæfðri þjónustu eða um 29%.

Minni spurn eftir vinnuafli að undanförnu er líklega ein helsta ástæða þess að hægt hefur talsvert á fólksflutningum hingað til lands. Á fyrsta ársfjórðungi voru aðfluttir umfram brottflutta 190 einstaklingar. Aðfluttir umfram brottflutta hafa ekki verið færri síðan á fyrsta fjórðungi árið 2021. Þetta er því talsverð breyting frá því sem áður var, til að mynda fluttu hingað til lands yfir 3.000 einstaklingar á bæði öðrum og þriðja ársfjórðungi árið 2022 og meðaltali hafa aðfluttir umfram brottflutta verið um 1.400 einstaklingar í hverjum ársfjórðungi frá árinu 2021. Samkvæmt gögnum Hagstofunnar skýra erlendir ríkisborgarar langstærstan hluta aðfluttra enda hefur mikil spurn verið eftir vinnuafli á tímabilinu.

Laun hækka mest á þessu ári

Launavísitalan birtist í síðustu viku og hækkaði um 1,8% í apríl á milli mánaða. Það sem skýrir þessa hækkun að mestu leyti eru samningsbundnar hækkanir opinberra starfsmanna auk kauptaxtaaukans en báðar hækkanirnar komu til framkvæmda 1.apríl. Árshækkun launavísitölunnar mælist nú 8,2% en svo mikil hækkun skýrist að mestu af því að umsamdar launahækkanir opinberra starfsmanna töfðust á síðasta ári og inniheldur árshækkunin því tvær umsamdar hækkanir hjá hópnum undanfarna 12 mánuði. Þegar líða tekur á árið mun draga úr árstaktinum. Í fyrrnefndri spá Greiningar gerum við ráð fyrir að laun hækki í ár um 7,7% á milli ára og er sú hækkun að miklu leyti komin fram. Síðasta áratuginn hafa laun hækkað að meðaltali um 7,5% á hverju ári.

Langtímakjarasamningar við stærstan hluta vinnumarkaðar hafa dregið talsvert úr óvissu á vinnumarkaði. Það skýtur svolítið skökku við að laun hækki svo mikið á meðan dregið hefur talsvert úr spennu á vinnumarkaðinum. Það sem skýrir þetta að miklu leyti eru að kjarasamningar voru undirritaðir í fyrra þegar spenna var enn talsverð á vinnumarkaði. Sú staða mun lita launaþróunina á næstunni þrátt fyrir aukinn slaka á vinnumarkaði.

Við erum þó nokkuð bjartsýn varðandi launaþróun seinni tvö árin í þjóðhagsspánni. Við spáum að laun hækki um 5,0% bæði árin 2026 og 2027 og hækkunin verði því nokkuð undir meðaltali síðasta áratugar. Gangi spá okkar eftir um launa- og verðbólguþróun mun kaupmáttur launa vaxa um nærri 4% á þessu ári og um 1,5% árin 2026 og 2027. Í spánni er ekki gert ráð fyrir miklu launaskriði á tímabilinu og óvissan í spánni er upp á við. Ef laun hækka meira en hér er spáð eru líkur á að verðbólga reynist meiri en við spáum því að verðbólga verði að meðaltali 3,5% bæði árin 2026 og 2027 og muni því ekki ná verðbólgumarkmiði Seðlabankans á spátímanum.