Brent-olíuverðið er nú ríflega 40% hærra en það var að jafnaði á fyrrnefndu stöðugleikatímabili en rúmlega 50% hærra en í októberlok. Hækkunarhrinan var framan af drifin að miklu leyti af fréttum af góðum gangi í þróun bóluefna gegn COVID-19 og bættum horfum um efnahagsbata í framhaldinu. Hins vegar hefur hún í stórum dráttum haldið áfram þrátt fyrir ris Kórónuveirufaraldursins á heimsvísu undir lok síðasta árs og bakslag í framleiðslu og útbreiðslu bóluefna í Evrópu.

Undanfarnar vikur hefur áframhaldandi hækkun olíuverðs meðal annars verið drifin af væntingum um að þrátt fyrir tímabundin ljón á veginum sé heimshagkerfið þrátt fyrir allt að fara að taka myndarlega við sér á komandi fjórðungum með tilheyrandi aukningu á eftirspurn eftir olíu og tengdum afurðum. Þá er þess getið í nýlegri frétt BBC um málið að spurn eftir olíu og afurðum hennar hafi aukist í geirum tengdum aukinni heimaveru, til dæmis til að knýja vöruflutninga vegna stóraukinna heimsendinga og framleiða plastpakkningar fyrir netverslanir.

Auk heldur hafa olíuframleiðsluríki haldið aftur af framleiðslu olíu í því skyni að þoka verði upp á við. Er talið að frá apríl síðastliðnum hafi skerðing framleiðslu samtals numið 2,1 milljarði tunna.

Hækkun olíu- og bensínverðs á heimsmarkaði er þegar farið að hafa áhrif hér á landi. Frá nóvember hefur undirvísitala eldsneytis í vísitölu neysluverðs (VNV) hækkað um 6,5% miðað við áætlun okkar fyrir febrúargildi VNV. Hér kemur raunar inn árviss hækkun á krónutölugjöldum hins opinbera á eldsneyti um áramót og hækkunin að því slepptu er því væntanlega rétt innan við 5%. Einnig er rétt að halda því til haga að gengi Bandaríkjadollars er nú u.þ.b. 5% hærra gagnvart krónu en það var í ársbyrjun 2020. Líklegt er að eldsneytisverð á dælu hérlendis hækki enn frekar á næstu vikum ef framangreind hækkun á heimsmarkaði er komin til að vera.

Þá hefur hækkun eldsneytisverðs víðar áhrif á neysluverð hérlendis. Fargjöld ýmiskonar sveiflast talsvert með eldsneytisverði og þá hefur það einnig á endanum áhrif á almennan flutningskostnað á vörum bæði til og frá landinu sem og innanlands. Hér er þó rétt að halda því til haga að þrátt fyrir allt er olíuverð á heimsvísu enn u.þ.b. fjórðungi lægra en það var að jafnaði áratuginn fyrir Kórónukreppuna. Fari eldsneytisverðið ekki á þeim mun meira viðbótarflug á komandi mánuðum verður því beinn og óbeinn eldsneytiskostnaður heimilum landsins áfram talsvert léttbærari að jafnaði en hann hefur verið undanfarinn áratug.