Hins vegar lítur út fyrir að áhrif faraldursins á heildarneyslu Íslendinga hafi nú þegar fjarað út og er kortavelta nú orðin meiri en hún var fyrir faraldur á alla mælikvarða. Ef fyrsti fjórðungur þessa árs er borinn saman við sama tíma árið 2019, þ.e. fyrir faraldurinn, jókst innlenda kortaveltan um ríflega 11% að raunvirði og erlenda kortaveltan um 1%.

Úr verslun í þjónustu

Athyglisvert er að skoða frekara niðurbrot á gögnum kortaveltunnar sem Rannsóknarsetur verslunarinnar birtir (RSV). Samkvæmt RSV jókst kortavelta í nær öllum flokkum á milli mánaða sem rímar við fyrrnefnd gögn Seðlabankans. Augljós breyting hefur þó orðið á neyslumynstrinu á milli ára. Ef marsmánuður er borinn saman við sama mánuð í fyrra dróst velta í innlendri verslun saman um tæplega 4% á meðan kortavelta í þjónustutengdum greinum jókst um 30%.

Þetta kemur þó lítið á óvart þar sem takmarkanir vegna faraldursins voru með mesta móti á þessum tíma í fyrra og sérstaklega lagðist starfsemi í tilteknum þjónustutengdum greinum tímabundið af. Það er þó bæði áhugavert að heildarneyslan í faraldrinum hélt velli í stórum dráttum og neysluhegðunin breyttist umtalsvert á sama tíma. Þetta sést nokkuð vel á sundurliðuðu gögnunum um kortaveltuna í mars þar sem velta dróst saman á milli ára í flokkum eins og byggingarvöruverslunum (-19%), áfengisverslunum (-29%) og heimilistækjaverslunum (-5%). Eins og flestir muna var fólk mikið heimavið á þessum tíma og margir sem réðust í einhverskonar framkvæmdir á húsakynnum sínum eða nýttu ráðstöfunarfé sem ella hefði farið í utanlandsferðir eða þjónustukaup til þess að endurnýja tækjakost og húsbúnað heimilisins.

Á sama tíma er breytingin þveröfug í þjónustutengdri veltu. Það kemur lítið á óvart að velta í ferðaskrifstofum og ferðatengdum greinum margfaldaðist á milli ára (512%) en auk þess jókst velta í öðrum slíkum flokkum líkt og gistiþjónustu (26%), veitingum (24%) og eldsneytis- og viðgerðaþjónustu (20%) svo eitthvað sé nefnt.

Vöxtur einkaneyslu áfram í kortunum?

Kortavelta gefur góða vísbendingu um þróun einkaneyslu sem hefur tekið hressilega við sér að nýju eftir 3% samdrátt árið 2020. Vöxtur einkaneyslu var 7,6% að raunvirði á árinu 2021 samanborið við árið á undan og ef einkaneyslan er borin saman við árið 2019 nam vöxturinn 4,4%.

Okkur þykir líklegt að einkaneysla á fyrsta ársfjórðungi hafi vaxið allmyndarlega og horfur fyrir komandi mánuði eru til áframhaldandi vaxtar. Stríðið í Úkraínu hefur greinilega ekki haft teljandi áhrif á kortaveltu marsmánaðar þó væntingar landsmanna hafi lækkað lítillega á milli mánaða í mars. Við teljum þó að stríðið gæti með óbeinum hætti haft áhrif á einkaneyslu hér á landi þar sem aukin innflutt verðbólga mun að öllum líkindum draga úr kaupmætti heimilanna á næstunni. Framhaldið næsta kastið hvað einkaneyslu varðar veltur því ekki síst á þróun verðbólgunnar næstu mánuði sem og kjarasamningum sem losna undir lok ársins á stærstum hluta almenna vinnumarkaðarins.