Við spáum því að vísitala neysluverðs (VNV) hækki um 0,9% í febrúar frá fyrri mánuði. Ef spá okkar gengur eftir mun 12 mánaða verðbólga mælast 5,9% en var 5,7% í janúar. Verðbólga hefur ekki mælst svo mikil frá því í apríl 2012. Verðbólguhorfur hafa versnað nokkuð frá síðustu spá. Við teljum að verðbólga muni verða í sínum hæstu gildum næstu mánuði áður en hún tekur að hjaðna jafnt og þétt og verði komin niður við markmið í byrjun árs 2024. Vart þarf að taka það fram að óvissan mikil og aðstæður fljótar að breytast líkt og hefur verið raunin síðustu vikur og mánuði.
Við spáum 5,9% verðbólgu í febrúar
Útlit er fyrir að vísitala neysluverðs hækki um 0,9% milli mánaða í febrúar. Ársverðbólga mælist því 5,9% gangi spá okkar eftir. Verðbólguhorfur hafa versnað nokkuð frá síðustu spá. Verðbólga er alþjóðlegt fyrirbæri þessa dagana og líkur eru að innflutt verðbólga verði umtalsverð á næstu fjórðungum.
Húsnæðisliðurinn vegur þungt
Líkt og síðustu mánuði er það hækkandi íbúðaverð sem vegur þyngst til hækkunar á vísitölunni í febrúar. Húsnæðisliðurinn í heild hækkar um 0,7% (0,22% áhrif á VNV) þar sem mestu munar um reiknuðu húsaleiguna. Við spáum því að reiknaða húsaleigan, sem endurspeglar þróun íbúðaverðs að mestu, hækki um 1,1% milli mánaða (0,19% áhrif á VNV). Um þessar mundir ríkir mikil eftirspurnarspenna á íbúðamarkaði en líklegt þykir að vegna stýrivaxtahækkana auk annarra aðgerða Seðlabankans eins og hámarks á greiðslubyrðarhlutfalli sem tók gildi í 1. desember síðastliðnum muni eftirspurn á markaðnum fara að minnka.
Útsölulok og innflutt verðbólga
Í mælingu febrúarmánaðar hækka nær allir liðir á milli mánaða. Líkt og gjarnan er í febrúar lita útsölulok mælinguna í febrúar auk þess sem að útlit er fyrir að innflutt verðbólga láti á sér kræla. Liðurinn húsgögn og heimilisbúnaður vegur þungt og hækkar um 3,1% (0,20% áhrif á VNV) auk þess sem fatnaður og skór hækka í verði um 4,1% (0,15% áhrif á VNV) samkvæmt mælingu okkar. Þessir liðir hækka gjarnan í febrúar eftir útsölur í mánuðinum á undan.
Innflutta verðbólgan fór að láta talsvert á sér kræla í janúarmælingunni og teljum við að sú þróun haldi áfram á næstu mánuðum. Eldsneytisverð hækkar um 3,4% (0,11% áhrif) á milli mánaða samkvæmt mælingu okkar ásamt því að verð á matar- og drykkjarvörum hækkar um 0,7% (0,11% áhrif).
Horfurnar hafa versnað
Mikil og ört vaxandi verðbólga er ekki séríslenskt fyrirbæri þessa dagana. Til að mynda mælist verðbólga í Bandaríkjunum nú 7,5% og á evrusvæðinu yfir 5%. Verðbólga er alþjóðlegt fyrirbæri þessa dagana og hefur bjartsýni á að hún hjaðni hratt á komandi fjórðungum minnkað verulega undanfarið. Það hefur í för með sér að hætta er á að innfluttur verðþrýstingur verði langvinnari hér á landi. Verðbólguhorfur næstu misserin hafa versnað vegna þessa auk þess sem ekki sér fyrir endann á verðþrýstingi á íbúðamarkaði.
Í bráðabirgðaspá okkar gerum við ráð fyrir 0,5% hækkun VNV í mars og 0,4% hækkun bæði í apríl og maí. Gangi sú spá eftir mælist verðbólga 5,6% í apríl. Við teljum að verðbólga verði yfir 5% næstu fjórðunga en taki að hjaðna fyrir alvöru í lok ársins. Langtímaspá okkar hljóðar upp á 5,5% verðbólgu að meðaltali árið 2022, 3,4% að meðaltali árið 2023 og 2,6% árið 2024. Verðbólga verður við markmið Seðlabankans í byrjun árs 2024 samkvæmt spá okkar.
Forsendur þess að spá okkar gangi eftir er að það hægist á íbúðamarkaðnum á árinu með hækkandi vöxtum og auknu framboði þegar líða tekur á árið ásamt því að kjarasamningar sem losna undir lok ársins verði fremur hóflegir.
Óvissan varðandi það hvenær leysist úr framboðsvandanum í kjölfar faraldursins er mikil. Krónan hefur styrkst um 4% frá áramótum sem mun hjálpa til við að dempa innfluttu verðbólguna næstu mánuðina en reynist framboðsvandinn langvinnur gæti verðbólga reynst þrálátari en hér er spáð.
Höfundur
Lagalegur fyrirvari
Skýrsla þessi er tekin saman af Greiningu Íslandsbanka hf. (Íslandsbanki).
Upplýsingar í skýrslu þessari eru upprunnar frá innlendum og erlendum upplýsinga- og fréttaveitum, sem taldar eru áreiðanlegar, ásamt opinberum upplýsingum, eigin úrvinnslu Greiningar og mati á hverjum tíma. Upplýsingarnar hafa ekki verið kannaðar sjálfstætt af Íslandsbanka og ábyrgist bankinn ekki nákvæmni upplýsinganna, áreiðanleika eða réttmæti þeirra. Skoðanir höfunda geta breyst án fyrirvara og ber Íslandsbanka ekki skylda til að uppfæra, lagfæra eða breyta skýrslunni við breyttar forsendur.
Skýrslan er einungis birt í upplýsingaskyni og skal því ekki litið á hana sem ráðleggingu/ráðgjöf um að ráðast eða ráðast ekki í tiltekna fjárfestingu eða tilboð um að kaupa, selja eða skrá sig fyrir tilteknum fjármálagerningum. Íslandsbanki og starfsmenn bankans bera ekki ábyrgð á viðskiptum sem kunna að vera gerð á grundvelli þeirra upplýsinga sem fram koma í skýrslunni. Þeim aðilum sem hafa hug á viðskiptum er bent á að leita sér sérfræðilegrar ráðleggingar og kynna sér vel hina ýmsu fjárfestingarkosti sem í boði eru. Fjárfestingum fylgir ávallt fjárhagsleg áhætta og ber m.a. að hafa í huga áhættu vegna alþjóðlegra fjárfestinga og gengisflökts gjaldmiðla. Fjárfestingamarkmið og fjárhagsstaða fjárfesta er mismunandi. Bent skal á að árangur í fortíð er ekki trygging um árangur í framtíð.
Skýrslur og aðrar upplýsingar sem berast frá Íslandsbanka eru einungis ætlaðar til einkanota. Hvorki má afrita efnið, vitna í það né dreifa því, í heild eða að hluta, án skriflegs leyfis frá Íslandsbanka.
Skýrsla þessi er stutt samantekt og ber ekki að líta svo á að í henni sé að finna allar tiltækar upplýsingar um þau viðfangsefni sem hún fjallar um.
Eftirlitsaðili: Fjármálaeftirlitið (www.fme.is).
BANDARÍKIN
Skýrslu þessari eða afritum hennar má ekki dreifa í Bandaríkjunum eða til viðtakenda sem eru bandarískir ríkisborgarar í andstöðu við takmarkanir sem kveðið er á um í bandarískum lögum. Dreifing skýrslunnar í Bandaríkjunum kynni að teljast brot á þeim lögum.
KANADA
Upplýsingarnar í skýrslu þessari eru ekki ætlaðar til dreifingar eða útbreiðslu með neinum hætti í Kanada og því ber ekki að líta á þær sem fjármálaráðgjöf eða ráðleggingu um fjárfestingar í skilningi kanadískra verðbréfalaga.
ÖNNUR LÖND
Lög og reglugerðir í öðrum löndum kunna einnig að takmarka dreifingu skýrslu þessarar.