Verðhækkanir á íbúðamarkaði

Þó íbúðamarkaðurinn sé orðinn talsvert rólegri en hann var fyrir ári síðan er íbúðaverð enn talsvert að sveiflast sem hefur töluverð áhrif á vísitölu neysluverðs. Samkvæmt vísitölu íbúðaverðs sem HMS reiknar fyrir höfuðborgarsvæðið hefur íbúðaverð hækkað síðustu tvo mánuði. Vísitalan birtist síðdegis í gær þar sem hún hækkaði um 1,4% í september frá mánuðinum á undan. Viðlíka mánaðarhækkun hefur ekki mælst síðan í fyrrasumar að marsmánuði undanskildum. Athyglisvert er að verð hækkaði bæði á fjölbýli og sérbýli. Fjölbýli hækkaði um 1,4% og sérbýli um 1,6%. Í þessum verðsveiflum sem hafa einkennt markaðinn á síðustu misserum hafa sérbýli sérstaklega verið að sveiflast til í verði sem má rekja til mjög fárra kaupsamninga á tímabilinu. Nú hafa hins vegar fjölbýlin hækkað tvo mánuði í röð um samtals 2,3% sem gæti stafað af rýmri heimildum hlutdeildarlána sem tóku gildi í sumar.

Miðað við vísitölu íbúðaverðs má ætla að markaðsverð íbúðarhúsnæðis sem Hagstofan mælir mun einnig hækka talsvert í mánuðinum. Eini munurinn á mælingunum tveimur er að Hagstofan mælir einnig verð á landsbyggðinni. Við spáum því að reiknaða húsaleigan hækki um 1,7% (0,32 áhrif á VNV) þar sem markaðsverðið hækkar um 1,1% og vaxtaþáttur um 0,6%.

Aðrir liðir sem hækka

Að húsnæðisliðnum undanskildum vegur liðurinn ferðir og flutningar þyngst til hækkunar VNV í október. Flugfargjöld hækka um 5,2% (0,10% áhrif á VNV) ásamt því að eldsneytisverð hækkar um 1,5% (0,04% áhrif á VNV). Einnig hækka matar- og drykkjarvörur í verði um 0,3% (0,05% áhrif á VNV) og húsgögn og heimilisbúnaður um 0,8% (0,05% áhrif á VNV). Flestir aðrir liðir hækka lítið sem ekki neitt á milli mánaða.

Horfur á næstunni

Verðbólga jókst smávegis í síðasta mánuði og mældist 8,0%. Árstakturinn hefur þó hjaðnað talsvert frá því að hann mældist hvað mestur rúmlega 10% í febrúar síðastliðnum. Helsta ástæða þess var viðsnúningur á íbúðaverði og minni innflutt verðbólga þar sem styrking krónu og stöðugra hrávöruverð átti sinn þátt. Hægari hækkun íbúðaverðs en raunin var undanfarin misseri er grunnforsenda þess að verðbólga hjaðni hratt á næsta ári samkvæmt spá okkar. Ef íbúðaverð fer aftur á fleygiferð mun verðbólgan ef til vill verða ansi þrálát. Við gerum þó ráð fyrir að háir vextir, aukið aðhald frá lánþegaskilyrðum Seðlabankans og fjármálafyrirtækja og vaxandi framboð á markaði verði til þess að íbúðamarkaðurinn verði rólegur á næstu misserum. Mælingar á íbúðaverði síðustu tveggja mánaða valda okkur þó nokkrum áhyggjum.

Við gerum ráð fyrir að ársverðbólga muni hreyfast lítið á næstu mánuðum. Í síðustu verðbólguspá gerðum við ráð fyrir lítilsháttar hjöðnun á milli mánaða en miðað við nýjustu tölur um íbúðaverð verður hjöðnunin lítil sem engin næstu mánuði. Í bráðabirgðaspá okkar gerum við ráð fyrir 0,3% hækkun vísitölu neysluverðs í nóvember, 0,6% í desember og 0,4% í janúar. Gangi spáin okkar eftir mun ársverðbólga mælast 7,9% í desember en 7,5% í janúar. Verðbólga mun svo hjaðna nokkuð hratt á fyrri hluta næsta árs, þegar stórir hækkunarmánuðir frá fyrri helmingi þessa árs detta út úr 12 mánaða mælingunni. Í langtímaspá okkar gerum við ráð fyrir að verðbólga verði 5,7% að jafnaði árið 2024 og 3,8% árið 2025. Stærsti óvissuþáttur í langtímaspá okkar eru kjarasamningar sem losna hver á fætur öðrum í byrjun næsta árs.

Lagalegur fyrirvari

Skýrsla þessi er tekin saman af Greiningu Íslandsbanka hf. (Íslandsbanki).

Upplýsingar í skýrslu þessari eru upprunnar frá innlendum og erlendum upplýsinga- og fréttaveitum, sem taldar eru áreiðanlegar, ásamt opinberum upplýsingum, eigin úrvinnslu Greiningar og mati á hverjum tíma. Upplýsingarnar hafa ekki verið kannaðar sjálfstætt af Íslandsbanka og ábyrgist bankinn ekki nákvæmni upplýsinganna, áreiðanleika eða réttmæti þeirra. Skoðanir höfunda geta breyst án fyrirvara og ber Íslandsbanka ekki skylda til að uppfæra, lagfæra eða breyta skýrslunni við breyttar forsendur.

Skýrslan er einungis birt í upplýsingaskyni og skal því ekki litið á hana sem ráðleggingu/ráðgjöf um að ráðast eða ráðast ekki í tiltekna fjárfestingu eða tilboð um að kaupa, selja eða skrá sig fyrir tilteknum fjármálagerningum. Íslandsbanki og starfsmenn bankans bera ekki ábyrgð á viðskiptum sem kunna að vera gerð á grundvelli þeirra upplýsinga sem fram koma í skýrslunni. Þeim aðilum sem hafa hug á viðskiptum er bent á að leita sér sérfræðilegrar ráðleggingar og kynna sér vel hina ýmsu fjárfestingarkosti sem í boði eru. Fjárfestingum fylgir ávallt fjárhagsleg áhætta og ber m.a. að hafa í huga áhættu vegna alþjóðlegra fjárfestinga og gengisflökts gjaldmiðla. Fjárfestingamarkmið og fjárhagsstaða fjárfesta er mismunandi. Bent skal á að árangur í fortíð er ekki trygging um árangur í framtíð.

Skýrslur og aðrar upplýsingar sem berast frá Íslandsbanka eru einungis ætlaðar til einkanota. Hvorki má afrita efnið, vitna í það né dreifa því, í heild eða að hluta, án skriflegs leyfis frá Íslandsbanka.

Skýrsla þessi er stutt samantekt og ber ekki að líta svo á að í henni sé að finna allar tiltækar upplýsingar um þau viðfangsefni sem hún fjallar um.

Eftirlitsaðili: Fjármálaeftirlitið (www.fme.is).

BANDARÍKIN

Skýrslu þessari eða afritum hennar má ekki dreifa í Bandaríkjunum eða til viðtakenda sem eru bandarískir ríkisborgarar í andstöðu við takmarkanir sem kveðið er á um í bandarískum lögum. Dreifing skýrslunnar í Bandaríkjunum kynni að teljast brot á þeim lögum.

KANADA

Upplýsingarnar í skýrslu þessari eru ekki ætlaðar til dreifingar eða útbreiðslu með neinum hætti í Kanada og því ber ekki að líta á þær sem fjármálaráðgjöf eða ráðleggingu um fjárfestingar í skilningi kanadískra verðbréfalaga.

ÖNNUR LÖND

Lög og reglugerðir í öðrum löndum kunna einnig að takmarka dreifingu skýrslu þessarar.