Merki um kólnandi íbúðamarkað

Íbúðaverðið hefur heldur betur sett svip sinn á vísitölu neysluverðs að undanförnu. Árshækkun íbúðaverðs á landinu öllu er 25% og hefur ekki verið meiri á þann mælikvarða síðan árið 2006. Nú er útlit fyrir að viðsnúningur sé hafinn á íbúðamarkaði og að íbúðaverð muni hækka talsvert hægar næsta kastið. Fyrstu merki þess að íbúðamarkaður sé farinn að kólna var birting vísitölu íbúðaverðs í júlí þar sem hækkun milli mánaða var einungis 1,1%. Í kjölfarið fylgdi reiknaða húsaleigan, sem byggir að mestu á þróun íbúðaverðs, í ágústmælingu VNV og hækkaði hún einungis um 0,9%. Báðar þessar mælingar byggja á þriggja mánaða meðaltali og höfðu ekki hækkað svo hægt frá því í lok árs 2021.

Við spáum því að reiknaða húsaleigan hækki einungis um 0,6% í september á milli mánaða (0,12% áhrif á VNV). Ef spáin rætist má með sanni segja að íbúðamarkaður sé loksins farinn að róast en reiknuð húsaleiga hefur ekki hækkað svo lítið frá desember 2021 og þar á undan í febrúar sama ár. Við gerum svo ráð fyrir að enn frekar dragi úr hækkunartaktinum jafnt og þétt næstu mánuði.

Matvöruverð hækkar en flugfargjöld lækka

Það sem vegur helst til hækkunar í mánuðinum er verð á matvörum. Við spáum því að liðurinn matar- og drykkjarvörur hækki um 1,2% (0,18% í VNV) þar sem hækkun á mjólkurvörum vegur hvað þyngst. Verðlagsnefnd búvara hækkaði nýverið verð á mjólk til bænda um 3,7-4,6% og tók sú hækkun gildi nú í september. Þessar hækkanir á mjólkurvörum fara alla jafna beint inn í vöruverðið og miðað við mælingu okkar er engin breyting þar á að þessu sinni. Kjötvörur hækka einnig í verði samkvæmt mælingu okkar og munu að öllu líkindum hækka enn frekar á næstu mánuðum miðað við fréttir frá fyrirtækjum í bransanum.

Útsölulok teygjast fram í september miðað við mælingu okkar enda voru áhrif útsöluloka í ágúst með minna móti. Föt og skór hækka í verði um 3,2% (0,10% áhrif á VNV) og húsgögn og heimilisbúnaður um 1,5% (0,09% áhrif á VNV) samkvæmt spá okkar. Aðrir helstu liðir sem hækka í verði í mánuðinum eru tómstundir og menning (0,04% áhrif á VNV) og aðrar vörur og þjónusta (0,03% áhrif á VNV).

Það sem helst vegur á móti þessum hækkunum í septembermánuði er lækkun í liðnum ferðir og flutningar. Við spáum því að eldsneytisverð lækki um 2,1% (-0,08% áhrif á VNV). Olíuverð hefur lækkað talsvert á heimsmörkuðum undanfarið og skýrir það lækkunina á eldsneytisverði þó hún sé talsvert minni hérlendis en út í heimi. Flugfargjöld lækka gjarnan í september og engin breyting er þar á í þetta skiptið. Ástæður fyrir lækkuninni eru bæði lægra eldsneytisverð sem og árstíðarbundnir þættir. Spáin okkar hljóðar upp á 12,1% lækkun (-0,30% áhrif á VNV) flugfargjalda í september.

Allt í rétta átt en langur vegur framundan

Við spáum því að verðbólga hjaðni rólega næsta kastið. Í skammtímaspá okkar gerum við ráð fyrir 0,3% hækkun í október, 0,2% í nóvember og 0,4% í desember. Gangi spá okkar eftir mælist verðbólga 9,0% í desember.

Langtímaspá okkar hljóðar upp á 8,2% verðbólgu að jafnaði á þessu ári, 6,5% á næsta ári og 3,9% árið 2024. Í langtímaspánni höfum við uppfært forsendur varðandi verðbólgu erlendis þar sem útlit er fyrir þrálátari verðbólgu bæði í Evrópu og Bandaríkjunum en vonir stóðu til. Styrking krónu mun þó vega nokkuð á móti innfluttu verðbólgunni. Einnig gerum við ráð fyrir talsverðum launahækkunum á næsta ári, en á vinnumarkaði ríkir töluverð óvissa og líkur á að kjaraviðræður verði erfiðar í vetur.

Það er óhætt að segja að það er langur vegur framundan og talsvert langt í það að verðbólga verði við 2,5% markmið Seðlabankans. Vonir standa þó til að allt sé að þokast í rétta átt og bendir mæling okkar í septembermánuði til þess. Nú er útlit fyrir rólegri íbúðamarkað og mun það hjálpa til við hjöðnun verðbólgunnar á næstunni. Það er þó ljóst að aðrir liðir, líkt og innflutt verðbólga og innlendur kostnaður, verða að leggjast á sömu sveif til að verðbólga geti hjaðnað hraðar og verði komin í markmið Seðlabankans innan ásættanlegs tíma, en ekki er útlit fyrir það á spátímanum.

Lagalegur fyrirvari

Skýrsla þessi er tekin saman af Greiningu Íslandsbanka hf. (Íslandsbanki).

Upplýsingar í skýrslu þessari eru upprunnar frá innlendum og erlendum upplýsinga- og fréttaveitum, sem taldar eru áreiðanlegar, ásamt opinberum upplýsingum, eigin úrvinnslu Greiningar og mati á hverjum tíma. Upplýsingarnar hafa ekki verið kannaðar sjálfstætt af Íslandsbanka og ábyrgist bankinn ekki nákvæmni upplýsinganna, áreiðanleika eða réttmæti þeirra. Skoðanir höfunda geta breyst án fyrirvara og ber Íslandsbanka ekki skylda til að uppfæra, lagfæra eða breyta skýrslunni við breyttar forsendur.

Skýrslan er einungis birt í upplýsingaskyni og skal því ekki litið á hana sem ráðleggingu/ráðgjöf um að ráðast eða ráðast ekki í tiltekna fjárfestingu eða tilboð um að kaupa, selja eða skrá sig fyrir tilteknum fjármálagerningum. Íslandsbanki og starfsmenn bankans bera ekki ábyrgð á viðskiptum sem kunna að vera gerð á grundvelli þeirra upplýsinga sem fram koma í skýrslunni. Þeim aðilum sem hafa hug á viðskiptum er bent á að leita sér sérfræðilegrar ráðleggingar og kynna sér vel hina ýmsu fjárfestingarkosti sem í boði eru. Fjárfestingum fylgir ávallt fjárhagsleg áhætta og ber m.a. að hafa í huga áhættu vegna alþjóðlegra fjárfestinga og gengisflökts gjaldmiðla. Fjárfestingamarkmið og fjárhagsstaða fjárfesta er mismunandi. Bent skal á að árangur í fortíð er ekki trygging um árangur í framtíð.

Skýrslur og aðrar upplýsingar sem berast frá Íslandsbanka eru einungis ætlaðar til einkanota. Hvorki má afrita efnið, vitna í það né dreifa því, í heild eða að hluta, án skriflegs leyfis frá Íslandsbanka.

Skýrsla þessi er stutt samantekt og ber ekki að líta svo á að í henni sé að finna allar tiltækar upplýsingar um þau viðfangsefni sem hún fjallar um.

Eftirlitsaðili: Fjármálaeftirlitið (www.fme.is).

BANDARÍKIN

Skýrslu þessari eða afritum hennar má ekki dreifa í Bandaríkjunum eða til viðtakenda sem eru bandarískir ríkisborgarar í andstöðu við takmarkanir sem kveðið er á um í bandarískum lögum. Dreifing skýrslunnar í Bandaríkjunum kynni að teljast brot á þeim lögum.

KANADA

Upplýsingarnar í skýrslu þessari eru ekki ætlaðar til dreifingar eða útbreiðslu með neinum hætti í Kanada og því ber ekki að líta á þær sem fjármálaráðgjöf eða ráðleggingu um fjárfestingar í skilningi kanadískra verðbréfalaga.

ÖNNUR LÖND

Lög og reglugerðir í öðrum löndum kunna einnig að takmarka dreifingu skýrslu þessarar.