Vísitala neysluverðs (VNV) hækkaði um 0,4% í maí skv. nýbirtum tölum Hagstofunnar. Verðbólga mælist nú 4,4% en var 4,6% í apríl. Verðbólga miðað við VNV án húsnæðis mælist 4% undanfarna 12 mánuði. Íbúðaverðshækkanir eru því farnar að hafa meiri áhrif til hækkunar á vísitölunni undanfarið. Mæling maímánaðar er samkvæmt okkar spá, sem hljóðaði 0,4% hækkun VNV milli mánaða.
Verðbólga hjaðnar í 4,4% líkt og við væntum
Hækkun á íbúðaverði skýrir stærstan hluta hækkunar neysluverðs í maí. Verðbólga er farin að hjaðna og muntaka að hjaðna enn frekar eftir því sem líður á árið. Við gerum ráð fyrir að verðbólga verði við 2,5% markmið Seðlabankans um mitt næsta ár.
Hækkandi íbúðaverð vegur þyngst í maí
Talsverð eftirspurnarspenna ríkir nú á íbúðamarkaði og hefur hækkun íbúðaverðs veruleg áhrif til hækkunar VNV í maí. Alls skýrir reiknuð húsaleiga, sem að mestu endurspeglar þróun íbúðaverðs, ríflega 2/3 (0,25%) af hækkun VNV milli mánaða.
Milli mánaða er hækkunin mest á íbúðum í sérbýli á höfuðborgarsvæðinu (2,3%) en íbúðir í fjölbýli hækka um 1,8% og íbúðir á landsbyggðinni um 1,3%. Á heildina litið hækkar markaðsverð íbúðarhúsnæðis um 1,7% milli mánaða. Alls hefur markaðsverð íbúðarhúsnæði hækkað um nærri 6,4% frá áramótum samkvæmt mælingu Hagstofunnar sem byggir á 3ja mánaða hlaupandi meðaltali verðs úr þinglýstum samningum.
Árstaktur hækkunar íbúðaverðs er nú 12,7% samkvæmt gögnum Hagstofunnar og hefur ekki verið hraðari í rúm 3 ár. Verulega hefur aukið í hækkunartakt íbúða í sérbýli á höfuðborgarsvæðinu og mælist hann nú tæplega 20% undanfarna 12 mánuði. Íbúðir í fjölbýlum á höfuðborgarsvæði hafa hækkað um ríflega 12% á sama tíma og íbúðaverð á landsbyggðinni um rúm 8%.
Í nýútkominni þjóðhagsspá okkar er farið yfir þróunina á íbúðamarkaði og spáð í framhaldið. Teljum við útlit fyrir talsverða hækkun íbúðaverðs næstu fjórðunga en að í kjölfarið hægi á hækkunum samhliða hækkandi vöxtum íbúðalána og meira framboði á nýjum íbúðum.
Aðrir liðir sem höfðu áhrif á vísitöluna
Að húsnæðisliðnum undanskildum er það samansafn af öðrum liðum sem hafa áhrif til hækkunar á vísitölunni í maí. Þar vega liðirnir tómstundir og menning ásamt öðrum vörum og þjónustu þyngst. Tómstundir og menning hækkaði um 0,51% (0,05% áhrif á VNV) og aðrar vörur og þjónusta hækkaði um 0,67% (0,05% áhrif á VNV) þar sem undirliðurinn tryggingar skýrir þá hækkun að mestu. Þá hækkaði áfengi á milli mánaða (0,03% á VNV) sem og ferðir og flutningar (0,05% á VNV).
Einnig voru nokkrir liðir sem lækkuðu á milli mánaða og útlit er fyrir að gengisstyrking krónu sé eitthvað farin að hafa áhrif á mælinguna. Húsgögn og heimilisbúnaður lækkaði í verði um 0,36% milli mánaða (-0,02% áhrif á VNV) og einnig lækkaði verð á matvörum (-0,04% áhrif á VNV) þar sem ávextir höfðu mest áhrif til lækkunar. Það mældist þó ekki lækkun í liðnum matur og drykkjarvörur í heild þar sem drykkjarvörur hækkuðu á móti. Þá lækkaði liðurinn póstur og sími (-0,03% áhrif á VNV) þar sem lækkun á símaþjónustu vó þyngst.
Verðbólguhorfur góðar
Við teljum að toppi verðbólgunnar hafi verið náð í apríl og verðbólga haldi áfram að hjaðna hægt og rólega samfara styrkingu krónunnar. Í bráðabirgðaspá okkar gerum við ráð fyrir 0,3% hækkun VNV í júní, 0,1% í júlí og 0,4% hækkun í ágúst. Gangi spáin eftir mun verðbólgan mælast 4,2% í ágúst. Verðbólga mun í kjölfarið verða við 2,5% markmið Seðlabankans um mitt næsta ár, gangi spá okkar eftir.
Helstu forsendur þess að spá okkar gangi eftir er styrking krónunnar á komandi fjórðungum, en við gerum ráð fyrir að krónan taki að styrkjast þegar ferðamenn taka að streyma til landsins á nýjan leik.
Á móti gæti vegið til aukinnar og þrálátari verðbólgu ef íbúðaverðs- og launahækkanir yrðu umtalsverðar. Þess má enn fremur geta að verðbreytingar erlendis og hækkandi flutningskostnaður vegna áhrifa faraldursins geta einnig haft meiri áhrif til verðhækkana hérlendis en við gerum ráð fyrir.
