Athugið

Þessi frétt er meira en sex mánaða gömul og tölfræði gæti hafa breyst

Spáum 8,4% verðbólgu í júní

Verðbólga mun halda áfram að aukast á næstu mánuðum samkvæmt spá okkar. Hækkandi íbúðaverð og innflutt verðbólga vegur þungt til hækkunar í mánuðinum eins og undanfarið. Við teljum að verðbólga hjaðni ekki að ráði fyrr en líða tekur á næsta ár.


Við spáum því að vísitala neysluverðs (VNV) hækki um 1,0% í júní frá fyrri mánuði. Gangi spá okkar eftir mun 12 mánaða verðbólga mælast 8,4% en hún var 7,6% í maí. Verðbólga hefur ekki mælst svo mikil síðan í mars 2010. Eins og fyrri daginn vega innflutt verðbólga og hækkandi íbúðaverð þungt til hækkunar vísitölunnar í mánuðinum.

Helsta ástæða þess að verðbólga milli mánaða hækkar meira en við gerðum ráð fyrir í bráðabirgðaspá er töluverð hækkun eldsneytisverðs og flugfargjalda. Við erum enn þeirrar skoðunar að verðbólga nái toppi í ágúst og mælist þá 8,8%. Vart þarf að taka fram að óvissan er mikil og aðstæður fljótar að breytast. Hagstofan birtir VNV fyrir mánuðinn þann 29. júní næstkomandi.

Íbúðaverð heldur áfram að hækka samkvæmt spá okkar. Reiknuð húsaleiga, sem endurspeglar þróun íbúðaverðs að mestu, hefur hækkað um ríflega 10% frá ársbyrjun. Við spáum því að liðurinn hækki um 2,2% á milli mánaða (0,42% áhrif á VNV). Ekkert lát virðist vera á hækkunum íbúðaverðs og útlit fyrir að á næstu mánuðum haldi verð áfram að hækka. Vonir standa til að íbúðaverð taki að róast þegar líða tekur á árið með hækkandi vöxtum og auknu framboði nýrra íbúða.

Innflutt verðbólga heldur áfram að aukast

Að húsnæðisliðnum undanskildum er það liðurinn ferðir og flutningar sem vegur þyngst til hækkunar. Við spáum því að liðurinn í heild hækki um 2,5% (0,39% áhrif á VNV). Þar munar mestu um eldsneytisverðið sem hækkar um 6,7% (0,24% áhrif á VNV) samkvæmt spá okkar. Enn eru töluverðar sveiflur á eldsneytisverði eftir að stríðið í Úkraínu hófst. Verð á Brent-hráolíu hefur hækkað undanfarinn mánuð sem rímar við verðmælingu okkar. Einnig spáum við því að flugfargjöld hækki um 7,5% (0,16% áhrif á VNV) á milli mánaða. Að hluta til er það árstíðarbundið því flugfargjöld hækka alla jafna í júní en einnig vegna hærra eldsneytisverðs. 

Aðrir helstu liðir sem hækka á milli mánaða eru matar- og drykkjarvörur sem hækka um 0,7% (0,10% áhrif á VNV) samkvæmt spá okkar. Liðurinn hefur hækkað um nærri 5% frá ársbyrjun og útlit fyrir að verðhækkanir á matvörum haldi áfram á næstu mánuðum, bæði vegna framboðshnökra í kjölfar faraldursins sem og stríðsins í Úkraínu. Einnig gerum við ráð fyrir að verð á hótelum og veitingastöðum hækki um 0,9% (0,05% áhrif á VNV).

Verðbólga eykst á næstu mánuðum

Horfur eru á aukinni innfluttri verðbólgu og áframhaldandi hækkun íbúðaverðs á næstu mánuðum. Verðbólga mun því aukast enn frekar samkvæmt spá okkar. Í skammtímaspá gerum við ráð fyrir 0,4% hækkun í júlí, 0,6% í ágúst og 0,4% í september. Gangi sú spá eftir mælist verðbólga 8,7% í september. Við gerum ráð fyrir að verðbólgan nái toppi um það leyti og hjaðni svo í kjölfarið. Í fyrstu mun verðbólga hjaðna mjög hægt en hraðar þegar líða tekur á næsta ár.

Vissulega er mikil óvissa til staðar og erfitt að spá fyrir um hversu langvinnar hækkanir verða erlendis. Við gerum ráð fyrir að krónan eigi enn nokkra styrkingu eftir á þessu ári sem mun hjálpa til við að vega á móti aukinni innfluttri verðbólgu. Að íbúðaverðið hægi á sér mun einnig vega á móti innfluttri verðbólgu en það er jafnframt ein helsta forsenda í langtímaspá okkar. Með hækkandi vöxtum og auknu framboði nýrra íbúða seinna á árinu teljum við að íbúðaverð taki að róast og það nokkuð hratt.

Önnur mikilvæg forsenda í langtímaspá okkar er að launahækkanir fari ekki fram úr öllu hófi en kjarasamningar losna undir lok ársins. Langtímaspá okkar hljóðar upp á 7,8% verðbólgu að meðaltali á þessu ári, 6,2% árið 2023 og 4,0% að jafnaði árið 2024.

Höfundur


Bergþóra Baldursdóttir

Hagfræðingur í Greiningu


Hafa samband

Lagalegur fyrirvari

Skýrsla þessi er tekin saman af Greiningu Íslandsbanka hf. (Íslandsbanki).

Upplýsingar í skýrslu þessari eru upprunnar frá innlendum og erlendum upplýsinga- og fréttaveitum, sem taldar eru áreiðanlegar, ásamt opinberum upplýsingum, eigin úrvinnslu Greiningar og mati á hverjum tíma. Upplýsingarnar hafa ekki verið kannaðar sjálfstætt af Íslandsbanka og ábyrgist bankinn ekki nákvæmni upplýsinganna, áreiðanleika eða réttmæti þeirra. Skoðanir höfunda geta breyst án fyrirvara og ber Íslandsbanka ekki skylda til að uppfæra, lagfæra eða breyta skýrslunni við breyttar forsendur.

Skýrslan er einungis birt í upplýsingaskyni og skal því ekki litið á hana sem ráðleggingu/ráðgjöf um að ráðast eða ráðast ekki í tiltekna fjárfestingu eða tilboð um að kaupa, selja eða skrá sig fyrir tilteknum fjármálagerningum. Íslandsbanki og starfsmenn bankans bera ekki ábyrgð á viðskiptum sem kunna að vera gerð á grundvelli þeirra upplýsinga sem fram koma í skýrslunni. Þeim aðilum sem hafa hug á viðskiptum er bent á að leita sér sérfræðilegrar ráðleggingar og kynna sér vel hina ýmsu fjárfestingarkosti sem í boði eru. Fjárfestingum fylgir ávallt fjárhagsleg áhætta og ber m.a. að hafa í huga áhættu vegna alþjóðlegra fjárfestinga og gengisflökts gjaldmiðla. Fjárfestingamarkmið og fjárhagsstaða fjárfesta er mismunandi. Bent skal á að árangur í fortíð er ekki trygging um árangur í framtíð.

Skýrslur og aðrar upplýsingar sem berast frá Íslandsbanka eru einungis ætlaðar til einkanota. Hvorki má afrita efnið, vitna í það né dreifa því, í heild eða að hluta, án skriflegs leyfis frá Íslandsbanka.

Skýrsla þessi er stutt samantekt og ber ekki að líta svo á að í henni sé að finna allar tiltækar upplýsingar um þau viðfangsefni sem hún fjallar um.

Eftirlitsaðili: Fjármálaeftirlitið (www.fme.is).

BANDARÍKIN

Skýrslu þessari eða afritum hennar má ekki dreifa í Bandaríkjunum eða til viðtakenda sem eru bandarískir ríkisborgarar í andstöðu við takmarkanir sem kveðið er á um í bandarískum lögum. Dreifing skýrslunnar í Bandaríkjunum kynni að teljast brot á þeim lögum.

KANADA

Upplýsingarnar í skýrslu þessari eru ekki ætlaðar til dreifingar eða útbreiðslu með neinum hætti í Kanada og því ber ekki að líta á þær sem fjármálaráðgjöf eða ráðleggingu um fjárfestingar í skilningi kanadískra verðbréfalaga.

ÖNNUR LÖND

Lög og reglugerðir í öðrum löndum kunna einnig að takmarka dreifingu skýrslu þessarar.