Víxlverkun launa og verðlags

Vegna þess hve stór óvissuþáttur launaliðurinn er í verðbólguspá okkar birtum við dæmi um hvernig verðbólguhorfur geta breyst ef laun hækka meira eða minna en við spáum á meðan öðrum þáttum í verðbólguspánni er haldið föstum. Þetta eru vissulega mjög einfaldar sviðsmyndir og ýmsir aðrir þættir sem ráða miklu um verðbólguþróun næstu árin, til að mynda gengi krónunnar og verðþróun á fasteignamarkaði. Í þessum sviðsmyndum er þó einungis einblínt á launaliðinn og er um að ræða bjarta sviðsmynd annars vegar og svarta sviðsmynd hins vegar.

Í björtu sviðsmyndinni hækka laun minna en við spáum. Þau hækka um 5% á þessu ári, 3,6% á næsta ári og 3,1% árið 2026. Bjarta sviðsmyndin ber því nafn með rentu hvað innlendan kostnaðarþrýsting varðar, enda talsvert undir launahækkunum síðustu ára. Í svörtu sviðsmyndinni hækka laun í ár um svipað mikið og í fyrra eða um 9,5%, 9% á næsta ári og 5,1% árið 2026. Að okkar mati er þetta ansi svartsýn sviðsmynd þar sem miklar launahækkanir ná yfir tveggja ára tímabil, og gerum við ráð fyrir kjarasamningum sem leiða af sér launaskrið á vinnumarkaðinum.

Eins og sést á myndinni hér að neðan hjaðnar verðbólga talsvert hægar á tímabilinu ef laun hækka meira en minna. Til að mynda mun verðlag hækka um 12% á næstu þremur árum samkvæmt svartsýnu spánni en 8% samkvæmt þeirra bjartsýnu. Samkvæmt þjóðhagsspá okkar mun verðlag hins vegar vegar hækka um 10% á tímabilinu. Samkvæmt bjartsýnu spánni mun verðbólga því vera við markmið Seðlabankans um mitt ár 2026.

Vaxtalækkunarferlið veltur á verðbólgunni

Seðlabankinn hélt stýrivöxtum óbreyttum í síðustu viku og var tónn Peningastefnunefndar mun mildari en við síðustu ákvörðun í nóvember. Við teljum því mestar líkur á að vaxtahækkunarferlinu sé lokið og að stýrivextir verði óbreyttir fram á vor ef verðbólga heldur áfram að þróast í takti við spár. Það er þó ekki útilokað að vextir geti lækkað í næstu ákvörðun í mars. Vaxtalækkunarferlið verður hægfara fyrst í stað og stýrivextir áfram háir á komandi fjórðungum. Við spáum því að stýrivextir verði komnir í 8,0% í árslok 2024, í 6% að tveimur árum liðnum og í 5% undir lok spátímans.

Ekki má þó mikið út af bregða svo enn frekari bið verði ekki á vaxtalækkun og ekki er hægt að útiloka frekari vaxtahækkun á næstu fjórðungum. Gangi svartsýna sviðsmyndin hér að framan til að mynda eftir gætu stýrivextir orðið ríflega 1 prósentu hærri að jafnaði á spátímanum. Að sama skapi myndu lægri vextir fylgja bjartsýnu sviðsmyndinni og gæti þeir orðið ríflega prósentu lægri að jafnaði á spátímanum en í grunnspánni. Það er ljóst að það er til mikils að vinna fyrir bæði heimilin og fyrirtækin í landinu að ná verðbólgunni niður og þar með vaxtastiginu.